Sosyal Öğrenme Kuramının Temel Kavramları

Sosyal öğrenme kuramının önemli bazı kavramlarını gözden geçirelim.

Sosyal Pekiştireçler: Bireyin motivasyonunu sağlayan ve fiziksel ve psikolojik ihtiyaçları doğrultusunda onu teşvik eden etmenlerdir.

Öznel Pekiştireçler: Bireyin kendisini belirli olumlu davranışları karşılığında gerçek ödüllerle ödüllendirmesi, içsel olarak motive etmesi ve öznel olarak kendisine öz şefkat göstermesidir.

Dolaylı Pekiştireç: Diğer insanların eylemlerinin sonucunda ödüllendirilmeleri ya da cezalandırılmaları sonucu, bireyde o davranış hakkında dolaylı olarak gerçekleşen yargı ve pekiştirilme sürecidir.

Dolaylı Ceza: Model alınan kişinin yapmış olduğu eylemden dolayı cezalandırılması sonucu, gözlemleyenin o davranışı yapmaya meyillinde oluşan azalma olmasıdır.

Dolaylı Duygusallık: Model alınan kişinin davranışını gözlemleme sonucu gözlemlenen kişiye dair oluşan empati durumudur.

Kurala Dayalı Öğrenme: Belirli bir fiziksel çevrelerde öğrenilen davranışa dair içselleştirilmiş prensip ve kuralları; bireyin o davranışı özdeşleştirildiği farklı fiziksel çevrelerde de uygulamasıdır.

Bandura birey tarafından gerçekleştirilen birçok davranışın diğer insanları gözlemleme ve model alma sonucu meydana geldiğini önemle belirtmektedir. Bandura’ ya göre saldırganlık da bu sürece dahildir.

Bandura 3 farklı tür rol modelden bahsetmektedir, bunlar:

1. Canlı model: belirli bir davranışı sergileyen gerçek bir rol model kişi.
2. Sembolik model: bir filmde, kitapta ya da televizyon gibi sosyal medya mecrasında başka bir tasvir edilen bir karakter veya da kişi.
3. Sözlü direktifler: canlı ya da da sembolik bir model tarafından eyleme geçirilmeyen ve bireye nasıl davranacağına ilişkin olarak sadece sözel olarak iletilen açıklamalar