Farklı Kuramlar Açısından Mükemmeliyetçilik (Devamı)

Ve mükemmeliyetçiliği diğer kuramların bakış açılarından ele almaya devam ederek:

Bilişsel Kuram

Aaron Beck’in de kurucularından olduğu bilişsel kurama göre bilişsel (zihinsle) çarpıtmalarla doğrudan bağlantılı olan mükemmeliyetçilik, bireyin daha çocukluk yıllarından başlayarak kabullenemediği gerçekleri kabul edilebilir hale getirmek amacıyla “ya hep ya hiç kuralı”, “aşırı genelleme”, “zihinsel süzgeç”, “yok saymak, abartmak ya da küçültmek” ve “etiketleme ya da yanlış etiketleme” yöntemlerine başvurarak ulaşmayı amaçladığı bir hedeftir.

Mükemmeliyetçilik özünde yetersizlik, sevilmezlik, değersizlik temel inançlarını barındıran; genetik yatkınlıkla beraber Bowlby’nin bağlanma kuramını da savunan bir bakış açısıyla bebeklik döneminden itibaren dış çevrenin birey üzerindeki yadsınamaz etkisiyle bireyin zihinsel süreçlerine kök salan bir oluşum olarak ifade edilmektedir. Bu alandaki literatür çalışmaları da yetersizlik duygusu ile güvensiz bağlanma arasında anlamlı bir bağıntı olduğunu ortaya koymaktadır. Kuramlarla mükemmeliyetçiliği ve mükemmel olma isteğimizin arka planını incelemeye devam edeceğiz.

Akılcı Duygusalcı Kuram

Akılcı duygusalcı kurama göre mükemmeliyetçilik, diğer tüm insanlar tarafından kabul ve saygı görmek gerekliliği düşüncesiyle bireyin sahip olması gerektiğini düşündüğü; “yetişkin bir bireyin toplumdaki hemen hemen her önemli kişi tarafından sevilmesinin veya onaylanmasının ciddi bir mecburiyet olduğu düşüncesi”; “kendini değerli bulması için, bireyin her konuda yetkin, yeterli ve başarılı olması gerektiği düşüncesi”; “işler istenildiği gibi olmadığında bunun korkunç ve tahripkâr bir durum olduğu düşüncesi”; “bireyin karşılaştığı problemlere her zaman doğru, kesin ve mükemmel bir çözüm bulması gerektiği ve eğer bu mükemmel çözüm bulunmazsa varılan sonucun kabullenilemez bir durum olduğu düşüncesi”; “bireyin genel değerlerinin, ortaya koyduğu eylemlerinin iyiliğine bağlı olduğu düşüncesi” gibi 12 maddeden oluşan ve mantıksal olmayan bir kusursuzluk inancından kaynaklanmaktadır.

Davranışçı Kuram

Öğrenmede ve davranışları modellemede çevre faktörünü birincil unsur olarak gören davranışçı kurama göre mükemmeliyetçilik bireyin ödüllendirilmek ya da cezalandırılmamak amacıyla kusursuz olma çabasından ibaret bulunmaktadır.